reuma
reuma: 10 praktische tips & nuttige informatie
Wat is reuma
Reuma is een verzamelnaam voor allerhande aandoeningen aan de gewrichten, spieren en omliggende weefsels. Het zijn klachten aan het zogenaamde bewegingsapparaat. Op alle plekken in het lichaam waarmee je kunt bewegen, kunnen klachten van reuma ontstaan. In totaal zijn er 132 soorten reuma bekend.In Nederland heeft één op de tien inwoners last van langdurige reumatische klachten. De aandoeningen ontstaan door ontstekingen of overbelasting van de gewrichten. Dit veroorzaakt klachten als pijn en stijfheid. Een groot deel van de mensen is door reuma niet in staat hun dagelijkse handelingen (normaal) te verrichten.
De vele soorten reuma worden onderverdeeld in drie groepen:
- Ontstekingsreuma
- Artrose
- Weke delenreuma
Als je denkt dat je reuma hebt, of je hebt klachten die er op lijken, dan moet je naar je huisarts gaan. De huisarts kan je adviseren of doorverwijzen naar een specialist. Deskundigen op het gebied van reuma zijn reumatologen, orthopeden, reumaconsulenten, ergotherapeuten en fysiotherapeuten. Ga in ieder geval naar de huisarts als er zwelling ontstaat in een gewricht, je pijn voelt in spieren of gewrichten of pijn en stijfheid voelt bij het in beweging komen.
Ontstekingsreuma
Ontstekingsreuma omvat alle reumatische aandoeningen die gekenmerkt worden door langdurige gewrichtsontstekingen. Er vallen een aantal aandoeningen onder die veel voorkomen, zoals reumatoïde artritis (R.A.), de ziekte van Bechterew en jicht.Reumatoïde Artritis (R.A.)
Reumatoïde Artritis is een zeer pijnlijke vorm van reuma. Het wordt veroorzaakt door ontstekingen in de gewrichten, vooral in handen en voeten, knieën, enkels en polsen. De oorzaak van deze vorm van reuma is nog niet bekend. Wel is vastgesteld dat mensen met reumatoïde artritis een ontregeld afweersysteem hebben. Veel mensen hebben deze reumatische aandoening: men schat één procent van de totale wereldbevolking. Hiervan is 75 procent vrouw. Het is geen erfelijke ziekte. Wel zouden hormonale factoren van invloed zijn. De symptomen voor deze vorm van reuma kunnen per persoon verschillend zijn.De meest voorkomende symptomen zijn stijfheid in de gewrichten (vooral in de ochtend), minder soepel kunnen bewegen van gewrichten, griepachtige klachten, intense vermoeidheid, zich niet lekker voelen en het opeens dik en pijnlijk worden van één of meer gewrichten.
De ziekte van Bechterew
De ziekte van Bechterew ontstaat door een ontsteking in het onderste gedeelte van de wervelkolom. Vaak is er sprake van ontstekingen in de ogen. Veel Bechterew patiënten hebben ook klachten in de darmen. Medici vinden steeds meer aanwijzingen dat tussen de darmproblemen en gewrichtsontstekingen een genetisch verband bestaat. Bechterew komt twee keer zoveel voor bij mannen. De ziekte openbaart zich vooral tussen het achttiende en dertigste levensjaar. Meestal komt Bechterew in één familie vaker voor. Symptomen van Bechterew zijn: stijfheid, rugpijn, pijn in de bilstreek of bekken, meer klachten bij rust, minder klachten bij beweging.Jicht
Jicht is een vorm van ontstekingsreuma die zich openbaart in plotselinge aanvallen. Er is een acute en een chronische vorm. Jicht komt vooral bij mannen voor tussen de veertig en vijftig jaar.Onder ontstekingsreuma vallen ook de zogenaamde systeemziekten. De ontsteking komt dan niet alleen voor in de gewrichten, maar ook in andere organen, zoals nieren, huid, slijmvliezen, longen en het hart. Veel voorkomende systeemziekten zijn systemische lupus erythematodes (SLE), sclerodermie en het syndroom van Sjögren.
Artrose
Artrose is een vorm van reuma, waarbij het gewrichtskraakbeen in kwaliteit achteruit gaat. Op den duur kan het kraakbeen zelfs helemaal verdwijnen. Artrose komt vooral voor in de knieën, heupen en de gewrichten in de handen. Onder ouderen is artrose de meest voorkomende gewrichtsaandoening. Het is echter geen specifieke ouderdomsklacht. Ook veel jongeren kampen met deze aandoening.De oorzaak van artrose is niet bekend. Het is dan ook niet bekend waarom sommigen er al op jonge leeftijd mee te maken krijgen. Slijtage door veroudering is wel een verklaring voor artrose. Ook overbelasting kan een grote rol spelen. Mensen die aan topsport doen, kunnen artrose ontwikkelen. Veel voetballers hebben last van artrose in de knieën.
Artrose kan misvorming veroorzaken. Als het kraakbeen tussen twee bewegende gewrichten slijt of beschadigd raakt, kunnen er problemen ontstaan met het onderliggende bot. Het bot is dan niet meer goed beschermd en kan dikker worden. De bewegingen worden pijnlijk. De patiënt zal het gewicht zo weinig mogelijk bewegen. Dit veroorzaakt stijfheid en het maakt de spieren slapper. Hoewel artrose geen ontstekingsreuma is, kunnen door de wrijving in het probleemgewricht echter wel ontstekingen ontstaan.
Artrose is de meest voorkomende vorm van reuma in Nederland. Maar liefst 1,2 miljoen Nederlanders lijden aan artrose. Er wordt veel geld gestoken in onderzoeken naar artrose. Door de vergrijzing en de steeds toenemende problematiek rond overgewicht en te weinig beweging, zal het aantal artrosepatiënten over vijftig jaar naar verwachting zijn verdubbeld.
Weke delenreuma
Onder weke delenreuma worden de vormen van reuma geplaatst die te maken hebben met klachten aan de omliggende weefsels van de gewrichten. Dit kunnen kapsels, spieren, banden, slijmbeurzen, tussenwervelschijven en pezen zijn. De klachten ontstaan door overbelasting. In Nederland zijn er een half miljoen patiënten met weke delenreuma. Vormen van weke delenreuma zijn: fibromyalgie, tendinitis en bursitis.Fibromyalgie
Fibromyalgie is een chronische aandoening in de spieren. Het veroorzaakt veel pijn en stijfheid in de spieren. Andere symptomen zijn: vermoeidheid, slaapstoornissen, hoofdpijn, angst en/of depressie, allergieën, concentratiestoornis en geheugenstoornis, temperatuursverhoging en darmklachten. Er lijden in Nederland veel mensen (vooral vrouwen) aan fibromyalgie: ongeveer één op de tweehonderd personen, in de leeftijd van 20 tot 60 jaar. De oorzaak van fibromyalgie ligt aan verschillende factoren. Er zijn nog veel onzekerheden, maar er schijnt een verband te zijn tussen de hersenen en hormonale klieren. Fibromyalgie is (nog) niet te genezen. De behandeling richt zich voornamelijk op bestrijden van de klachten en bestaat uit een combinatie van medicijnen en pijnmanagementoefeningen.Tendinitis
Tendinitis is een peesontsteking veroorzaakt door overbelasting. Dit kan door zwaar werk of sport komen of samenhangen met een reumatische aandoening. De pijn treedt geleidelijk op, meestal in gewrichten van de schouder, elleboog, knie of heup. De patiënt voelt lokale pijn, het gebied van de ontsteking voelt gevoelig aan, is rood en gezwollen. Beweging is nauwelijks mogelijk. Tendinitis kan goed worden behandeld met rust en ontstekingsremmende middelen. In bepaalde gevallen helpt fysiotherapie.Bursitis
Bursitis is een slijmbeursontsteking. Vaak ontstaat bursitis door lichamelijke overbelasting, maar kan ook in verband staan met een reumatische aandoening. De behandeling van bursitis bestaat uit een combinatie van rust en ontstekingsremmende medicijnen.Diagnose stellen
Omdat reuma veel soorten aandoeningen omvat, kun je al snel tot de conclusie komen dat een klacht aan het bewegingsapparaat tot reuma kan leiden. Het hoeft echter niet. Een arts is de aangewezen persoon om de klacht te onderzoeken en een juiste diagnose te stellen.Blijf niet lang met klachten rondlopen. Raadpleeg de huisarts bij:
- Zwelling van één of meerdere gewrichten
- Pijn in de spieren of gewrichten
- Pijn en stijfheid bij beweging van spieren of gewrichten
Veel reumatische klachten kunnen worden genezen. Als dat niet het geval is, kunnen in ieder geval de klachten verminderen met medicijnen en therapieën.
Behandelingen
Er is een breed scala aan behandelingen beschikbaar voor de behandeling van reuma. Je kunt niet alle vormen van reuma genezen. De behandelingen kunnen daarom ook gericht zijn op het verlichten van pijn, ontstekingen remmen en leren omgaan met beperkingen.Medicijnen
De medicijnen die worden voorgeschreven voor reumatische aandoeningen, zijn vooral gericht op het afremmen van ontstekingen en verlichting van pijn en stijfheid. Wanneer de reumatische aandoening in een vroeg stadium wordt ontdekt, kan de arts een reumaremmer voorschrijven om schade aan gewrichten en organen zoveel mogelijk te beperken.Operatie (chirurgie)
Soms is een operatieve ingreep nodig als de reuma gewrichten heeft aangetast. Door middel van een operatie kan het gewricht worden schoongemaakt, vastgezet, of vervangen door een kunstgewricht.Ergotherapie
De ergotherapeut helpt met informatie en hulpmiddelen je zo goed mogelijk dagelijkse werkzaamheden uit te kunnen blijven voeren.Oefentherapie
Oefentherapie bestaat uit oefeningen die zorgen voor een betere beweging, een sterker lichaam en een betere conditie. De oefeningen maken spieren en gewrichten los en dragen zo bij tot minder pijn en stijfheid. De oefeningen worden onder begeleiding gedaan door bijvoorbeeld een fysiotherapeut. Andere vormen van oefentherapie zijn Cesartherapie en Mensendiecktherapie.Kuren
Veel mensen hebben baat bij kuren. Het kuren zal de reumatische aandoening niet doen verdwijnen. Toch hebben veel patiënten baat bij het kuren, omdat het bijdraagt aan het lichamelijke en geestelijke welzijn. Ook hebben veel mensen na het kuren minder pijn en een betere conditie. Op deze manier helpt het kuren wel degelijk bij de behandeling van reuma.Alternatieve geneeskunde
Veel patiënten zoeken genezing bij de alternatieve geneeskunde, hoewel er wetenschappelijk geen bewijs voor is geleverd. Acupunctuur is een voorbeeld daarvan. De ervaringen zijn persoonlijk. Omdat er nog geen medicijnen zijn uitgevonden tegen reuma is het begrijpelijk dat mensen heil zoeken bij de alternatieve geneeskunde. Als je overweegt naar een alternatief genezer te gaan, breng dan altijd je behandelend arts hiervan op de hoogte.Extra aandacht voor voeten
Heel veel reumapatiënten krijgen last van hun voeten. Onze voeten hebben alle aandacht verdiend, want zij verplaatsen ons door het leven. Geef voeten daarom hun verdiende verzorging. Er zijn veel deskundigen die eigen specialisaties hebben op het gebied van de voet. De pedicure zorgt voor een goede verzorging. De podotherapeut bekijkt de stand van de voeten en meet steungevende zolen aan. Andere deskundigen zijn de fysiotherapeut voor loopadviezen, de ergotherapeut voor de dagelijkse beweging, de orthopedisch chirurg voor eventuele operatieve aanpassingen en de orthopedisch schoenmaker voor aangepaste schoenen.Leven met reuma
Reumatische aandoeningen kunnen in hevigheid verschillen. Je kunt er jaren ongemak, maar geen praktische last van ondervinden. Maar dat kan op een gegeven moment veranderen in ondraaglijke pijn, stijfheid, ontstekingen en extreme vermoeidheid. Zie dan maar je dagelijkse werkzaamheden nog normaal te volbrengen.Als je last hebt van reuma, zul je moeten leren omgaan met de beperkingen die de aandoening met zich meebrengt. De patiënt ondervindt niet alleen zelf veel hinder, het hele gezin draagt de last van de reumapatiënt. In eerste instantie zul je veel hulp moeten accepteren, van je gezin, vrienden en collega’s. Daarnaast kun je gebruik maken van verschillende hulpmiddelen. De ergotherapeut kan je hier wegwijs in maken.
Het is niet eenvoudig een ziekte als reuma te accepteren. Het helpt om met lotgenoten te praten. Je vindt lotgenoten via verschillende reumaverenigingen of het Reumafonds. Het is ook belangrijk veel met vrienden en met je partner te praten. Soms helpt het met een professioneel iemand te praten. Je kunt hiervoor terecht bij een reumaconsulent of maatschappelijk verder. Zij kunnen ook helpen bij het aanvragen van vergoedingen. Een psycholoog kan behulpzaam zijn bij acceptatie van de ziekte.
Beweging is belangrijk, ook voor mensen met reumatische aandoeningen. De beweging zorgt ervoor dat de gewrichten en spieren soepel blijven. Goede activiteiten zijn zwemmen, wandelen en fietsen.
Jeugdreuma
Jeugdreuma wordt door de medische wereld aangeduid als juveniele idiopathische artritis (JIA). Het betreft reumatische aandoeningen bij kinderen onder de 16 jaar. Het komt gelukkig niet veel voor. In Nederland zijn er tussen de twee- en drieduizend jonge patiënten.Jeugdreuma ontstaat op kinderleeftijd. Het begint met één of meerdere langdurige ontstekingen aan gewrichten. Er kan ook sprake zijn van een oogontsteking. Dit is een complicatie die bij jeugdreuma kan optreden.
Gelukkig zijn de perspectieven voor jeugdreuma over het algemeen positief. Ongeveer 25 tot 50 procent groeit over de reuma heen. In veel gevallen verbetert de reuma zich spontaan. Dankzij de tegenwoordige behandelingen zijn er geen nadelige gevolgen. Daar komt nog bij dat zeventig procent van de kinderen tegen de tijd dat ze volwassen zijn een normale of vrijwel normale gewrichtsfunctie hebben.
Kinderen met jeugdreuma worden behandeld met medicijnen. Dit zijn over het algemeen ontstekingsremmers en pijnstillers. Er kan ook gebruik worden gemaakt van oefentherapie.
Ook bij kinderen kunnen verschillende reumatische aandoeningen klachten veroorzaken. Het hoeft niet alleen jeugdreuma te zijn. Voorbeelden zijn reactieve/post-infectieuze artritis, hyperlaxiteitsklachten, pijnklachten aan de spieren, syndroom van Raynaud en systeemziekten.
Reumapatiëntenbond
De Reumapatiëntenbond (kortweg Reumabond genoemd) is gevestigd in Amersfoort, Hogeweg 27a. De bond behartigt de belangen van reumapatiënten op verschillende terreinen, waaronder de overheid en organisaties in de gezondheidszorg. Naast het verstrekken van informatie en voorlichting over reumatische aandoeningen, verzorgt zij ook activiteiten voor reumapatiënten. Dit stelt patiënten in staat contact te maken met lotgenoten. De bond verzorgt cursussen en gastlessen en stuurt andere reumapatiëntenverenigingen aan. Je kunt de Reumapatiëntenbond ook benaderen voor het adres van lokale reumapatiëntenverenigingen.Met de Reumalijn (telefoonnummer: 0900-2030300) verstrekt de bond informatie en advies omtrent alle vragen over reuma.
Via de website van de Reumapatiëntenbond kun je alle regel- en wetgeving met betrekking tot reumatische aandoeningen raadplegen. De website biedt lotgenotencontact aan via Hyves, de Reumalijn en de jongeren website Youth-R-well.com. Verder staat de website boordevol informatie over alles wat met reumatische aandoeningen te maken heeft.
Maandelijks krijgen leden van de Reumapatiëntenbond het magazine ‘In beweging’ toegezonden. Dit maandblad geeft veel informatie over reuma. Je hoeft geen lid van de bond te zijn om abonnee te worden. Abonnementen kunnen via de website worden aangevraagd. Je kunt via de website tevens een proefnummer aanvragen. Deze is gratis.
Reumafonds
Het Reumafonds verzamelt geld om te besteden aan activiteiten die een positieve bijdrage leveren aan reuma, zoals de bestrijding van reuma en de gevolgen daarvan aan reuma in Nederland. Het Reumafonds bestaat meer dan 80 jaar. Het Reumafonds is opgericht in 1926 door dokter Jan van Breemen, een huisarts in Amsterdam. Tegenwoordig is het Reumafonds uitgegroeid tot een vereniging van organisaties van behandelaars en patiënten. De behandelaars leveren hun bijdrage aan het fonds met hun medische expertise, de patiënten vanuit hun ervaringen. Het Reumafonds gebruikt daarbij haar organiserend talent. Dit talent wordt benut voor fondswervende activiteiten en het coördineren van het binnenkomend vermogen. Koningin Beatrix is beschermvrouwe van het Reumafonds.Het geld dat wordt geworven voor het fonds, wordt besteed aan alle activiteiten die een bijdrage leveren aan genezing en voorlichting van reuma. Er wordt vooral veel geld besteed aan wetenschappelijk onderzoek voor genezing en de ontwikkeling van nieuwe behandelmethoden. De voorlichting heeft als doel meer begrip te kweken voor mensen met reuma. Ook wil het Reumafonds reumapatiënten informatie bieden over hun ziekte en alles wat daarbij komt kijken.
Het geld komt binnen via acties, activiteiten en collectes. Voor de inzamelingen via de collectebus telt het fonds ongeveer 65.000 vrijwilligers die bij elkaar vele miljoenen ophalen.
